Mayıs ayında 139, yılın ilk beş ayında en az 738 işçi hayatını kaybetti

Geçtiğimiz yıl sıcakta çalışırken beyin kanaması ve kalp krizi geçirerek hayatını kaybeden PTT, enerji, inşaat işçileri oldu. Bu yıl da Adana'da bir tarım işçisini kalp krizi geçirmesi sonucu kaybettik. 2024 yılında Mayıs ayı ile beraber aşırı sıcaklar başladı. Sıcaklık önümüzdeki günlerde hızla artacak ve 40-50 derece sıcakta açık alanda çalışan işçiler var.

Peki, işçiler bu kadar sıcakta çalışmak zorunda mı? Bu kavurucu sıcakla bedensel gücümüz sınanmak zorunda mı? Hangi önlemler alınabilir? Önlemler alınmazsa, işten atılmaktan korkmadan, sıcakta çalışmayı reddedebilir mi? Bu ve benzeri sorular akla geliyor. Bu noktada birçok ülkede farklı kriterler mevcut ama neredeyse hiçbiri uygulanmıyor, işçiler sıcak ortamlarda çalışmaya devam ediyor. Oysa çalışma saatlerinde düzenlemeye gidilmesi ve hava sıcaklığının daha düşük olduğu saatlerde çalışılması, uygun (hafif ve nefes alabilen) iş kıyafetlerinin sağlanması, serinletici ekipmanlar ve havalandırmanın oluşturulması, dinlenme molaları gibi önlemler alınmalı.

Ancak bu önlemler hayata geçirilmiyor, işçiler çalıştırılmaya devam ediyor, çeşitli sağlık sorunlarına maruz kalınıyor, meslek hastalıkları (örneğin melanom dışı cilt kanseri) ve kalp krizi/beyin kanaması gibi nedenlerle ölümler artıyor. İSİG mücadelesi, çalışılan ortamlarda asgari ve azami sıcaklık sınırının koyulmasını sınıfsal bir talep olarak gündemine almak ve bu taleplerin hayata geçirilmesi için mücadele etmek zorundadır.

Altını çizmemiz gereken bir husus da şu. Gerekli önlemler alınmadığı taktirde işçilerin hukuken "çalışmaktan kaçınma hakkı" var. Ancak işçiye bu hakkını kullanma çağrısı yapmak büyük bir çoğunlukla kuru laf olarak kalıyor. Çünkü bu hakkı ancak "örgütlü işçiler" hayata geçirebiliyor. Konumuz olan "sıcakta çalıştırma"da ise Türkiye'de bir yasal düzenleme söz konusu değil. Bu düzenlemenin yapılması için her düzeyde mücadele etmek de işçi sınıfının bir görevi olarak önünde duruyor.

Mayıs ayında 139 iş cinayeti

Yüzde 70'ini ulusal basından; yüzde 30'unu ise işçilerin mesai arkadaşları, aileleri, iş güvenliği uzmanları, işyeri hekimleri, sendikalar ve yerel basından öğrendiğimiz bilgilere dayanarak tespit ettiğimiz kadarıyla Mayıs ayında en az 139 işçi hayatını kaybetti...

• İnşaat, tarım ve taşımacılık işkollarındaki iş cinayetleri tüm ölümlerin neredeyse üçte ikisini oluşturuyor. Bu işkollarındaki ortak özellik taşeron, mevsimlik, yevmiyeli gibi istihdam biçimlerinin egemen olması, günde ortalama 10-12 saat olan çalışma süreleri ve iş baskısıdır. Güvencesiz çalışmanın sonucu olarak da yoğun bir biçimde iş cinayetleri meydana gelmektedir.

• Trafik, servis kazaları taşımacılık ve tarımda; ezilme ve göçükler inşaat, tarım, maden ve metalde; yüksekten düşmeler ise inşaatlarda yoğunlaşmıştır. Kalp krizi ve beyin kanamaları ise neredeyse her işkolunu yatay kesen bir ölüm nedenidir. Burada aşırı-yoğun-fazla çalıştırmanın bir sonucunu görmekteyiz.

• MESEM, tarım, inşaat, sanayi, genel işler ve motokurye çocukların ölümleriyle beraber yılın ilk beş ayında 24 çocuk işçi hayatını kaybetti. Yaz aylarında (özellikle mevsimlik tarım merkezli) kitlesel artışın bir sonucu olarak çocuk işçi ölümleri daha da artacaktır.

• İş cinayetleri esas olarak sanayileşmiş büyükşehirlerde yoğunlaşıyor. Diğer yandan tarımsal bölgelere ve her şehirdeki inşaat faaliyetlerine dikkat çekmek gerekiyor. Yine Anadolu şehirlerinin neredeyse tamamına yayılan "OSGB gerçekliği" var.

• Mayıs ayında 2'si metal ve 1'i enerji olmak üzere en az üç sendika üyesi işçinin hayatını kaybettiğiniz tespit ettik. İş cinayetlerini işçi örgütlülüğünün, denetiminin önleyeceğini tekrar vurgulamalıyız.

• Mayıs ayında en az 7 göçmen işçi ölümü meydana geldi. Göçmen işçi ölümlerinin bir kısmında kimlik bilgilerine bile ulaşamıyoruz. Yine birçok göçmen işçinin kayıtsız oldukları için iş cinayetlerinin saklandığını da unutmamak gerekli.

2024 yılının ilk beş ayında (Ocak'ta 161, Şubat'ta 149, Mart'ta 124, Nisan'da 165 ve Mayıs'ta 139 olmak üzere) ise en az 738 işçiyi; yani her gün "en az" 5 işçiyi iş cinayetlerinde kaybettik...

Mayıs ayında iş cinayetlerinin işkollarına göre dağılımı şöyle:

İnşaat, Yol işkolunda 39 işçi; Tarım, Orman işkolunda 25 emekçi (9 işçi ve 13 çiftçi+3 besici+1 balıkçı); Taşımacılık işkolunda 22 işçi; Metal işkolunda 8 işçi; Konaklama, Eğlence işkolunda 7 işçi; Madencilik işkolunda 6 işçi; Belediye, Genel İşler işkolunda 6 işçi; Ticaret, Büro, Eğitim, Sinema işkolunda 5 işçi; Enerji işkolunda 4 işçi; Petro-Kimya Lastik işkolunda 2 işçi; Tekstil, Deri işkolunda 2 işçi; Ağaç, Kağıt işkolunda 2 işçi; Çimento, Toprak, Cam işkolunda 2 işçi; Gemi, Tersane, Deniz, Liman işkolunda 2 işçi; ; Sağlık, Sosyal Hizmetler işkolunda 1 işçi; Savunma, Güvenlik işkolunda 1 işçi; elimizdeki veriler ışığında çalıştığı işkolunu belirleyemediğimiz 5 işçi hayatını kaybetti...

Mayıs ayında iş cinayetlerinin nedenlerine göre dağılımı şöyle:

Trafik, Servis Kazası nedeniyle 35 işçi; Ezilme, Göçük nedeniyle 29 işçi; Yüksekten Düşme nedeniyle 24 işçi; Kalp Krizi, Beyin Kanaması nedeniyle 16 işçi; Elektrik Çarpması nedeniyle 9 işçi; Nesne Çarpması, Düşmesi nedeniyle 5 işçi; Zehirlenme, Boğulma nedeniyle 4 işçi; Patlama, Yanma nedeniyle 3 işçi; İntihar nedeniyle 3 işçi; Şiddet nedeniyle 3 işçi; Kesilme, Kopma nedeniyle 1 işçi; diğer nedenlerden dolayı 7 işçi hayatını kaybetti...

Mayıs ayında iş cinayetlerinin yaş gruplarına göre dağılımı şöyle:

15-17 yaş arası 2 çocuk/genç işçi, 18-29 yaş arası 29 işçi, 30-49 yaş arası 62 işçi, 50-64 yaş arası 30 işçi, 65 yaş ve üstü 10 işçi, yaşını bilmediğimiz 6 işçi hayatını kaybetti...

Mayıs ayında 51 şehirde ve yurtdışında 1 ülkede (kısa vadeli çalışmak için gidilen veya Türkiye menşeili şirketlerde çalışan) iş cinayeti tespit etmiş durumdayız:

15 ölüm İstanbul'da; 8 ölüm Bursa'da; 7'şer ölüm Ankara ve Sakarya'da; 6 ölüm Şanlıurfa'da; 5'er ölüm Aydın ve Manisa'da; 4'er ölüm Denizli, İzmir, Kahramanmaraş, Karabük ve Osmaniye'de; 3'er ölüm Antalya, Balıkesir, Batman, Çorum, Kocaeli, Mersin, Muğla ve Samsun'da; 2'şer ölüm Adana, Adıyaman, Afyon, Çankırı, Gaziantep, Kilis, Konya, Niğde, Ordu ve Zonguldak'ta; 1'er ölüm Aksaray, Amasya, Bingöl, Bolu, Düzce, Erzincan, Gümüşhane, Hakkari, Isparta, Kars, Kırşehir, Malatya, Mardin, Rize, Siirt, Sinop, Sivas, Tokat, Uşak, Yalova, Yozgat ve Sırbistan'da meydana geldi...

2024 yılının Mayıs ayında iş cinayetlerinde hayatını kaybeden 139 işçinin isimleri...

Abdulrezzak Rahimi, Osman Demirbaş, Yusuf Dayan, Nazım Kömür, Mehmet Can Gökçe, Savaş Şenol, Kadir Özaltın, Ali Ceylan, Sabiha İlgün, Zülküf Koçan, Yılmaz Sever, Satı Tunç, Zülküf Vardar, Turhan Yargıç, Hüseyin Karagöz, Ramazan Şensel, Ümit Durğut, Selçuk Yılmaz, Mustafa Kurnaz, Recep Önez, Mehmet Akşit, Halis Doyduk, Veysel Erbaş, Hilmi Gülsevgi, Ali Polatlı, Hasan Acar, Mustafa Basak, Şenol Zurnalı, Arif Koç, Hüseyin Kılınç, Halil Yavşalak, Erdal Aktaş, Barış Taşcı, Hasan Ay, Necati Er, Metin Mehtizade, Muhammed Nur Haddad, Cemalettin İlgezdi, Sefa Ünal, Eyüp Kara, Mehmet Ali Toktaş, İbrahim Oktugan, Halil K., İsa Danacı, Selver Seçkin, Mustafa Özcan, Cengiz Taşdelen, Halil Çakıcı, Murat Kartal, Mustafa Öztürk, Beytullah Arık, Murat Ö., Enver Güdük, Selim Çankaya, Gökhan Turan, Mustafa Marık, Hasan Çiftçi, A.Y., Selim Nacar, Ersin Dağ, Oday B., Kemal Tuncer, İmam Yıldırım, Zikrullah Çıtık, Veli Eroğlu, Alperen Enes Ural, Faysal El Şammat, Sıddık Küçükşahin, Vefa Küçükşahin, Ercan Kesik, Muhammed Eğilmez, Muhammed Gök, Nurullah Sicim, Fatih Taç, Murat Seferoğlu, Fevzi Canbolat, Hüseyin Çakar, Seyfettin Kaya, Gürbüz K., Hasan Dalgıç, Yılmaz Gülsever, Abdullah Çevik, Mahmut Köklü, Harun Çelik, Nurettin Şenocak, Abdullah Bişki, Yusuf Can, Mustafa Aksoy, Bünyamin Balcı, Abdelkarım Boudjemah, Yusuf Turan, İrfan Demir, Kasım Kabakcı, Sedat Güner, Mehmet Balcı, Uğur Özkan, Mehmet Bayram, Zafer Şengül, Mehmet Ercan, Turan Biçer, Bayram Aktaş, Muhammet İnci, Abdullah İşler, Ömer Camcı, Kenan Bayram, Fatih Koç, Mustafa Akgül, Aykut Akgül, S.D., Emre Tekin, Şivan Dönmüş, R.F.D., Hüseyin Özdemir, Hüseyin Bayram, Milcan Pak, Zekeriya Yenilmez, Şükrü Akın, Bahattin Demircan, Ramazan Topal, Yunus Emre, Mehmet Can Altunsu, Ali Can Keskin, Burak Bagane, Ata Emre Akman, Mustafa Uğur, Emre Erselvi, Hüseyin Baburşah, Filiz Sercan, Mustafa Nergiz, Sedat Sungur, Hasan Alper, Mehmet Birsen, Can Altay, Murat Kurnaz, Halil Çınar, İsmail Gölcük, Mehmet Bekirçavuşoğlu, Murat Yapıcı ve ismini öğrenemediğimiz bir işçi...