Romantik Yüzyılın Büyülü Müzisyeni, Ay Işığı Sonatı'nın Bestecisi, BEETHOVEN...

 Hayatı boyunca kaçınılmaz kara yazgısıyla mücadele etti.

İnanılmaz bir romantik ve umutsuz bir aşıktı.

Emir altında çalışmaktan nefret etti. Çünkü "vazgeçilmezim" dediği özgürlüğüne düşkündü.

LodosHaber

[dropcap type="3"]L[/dropcap]udwig van Beethoven, 16 Aralık 1770‘de Bonn’da doğdu. 1773 yılında ölene kadar capellanın müzik yöneticiliğini yapan büyükbabası Ludwig ve 1792’de alkolden ölen babası Johann gibi,  saray müzikçisi olarak Köln  seçicisinin hizmetine girdi.

Beethoven orgcu olarak düzenli bir maaş alıyor, aynı zamanda orkestrada alto çalıyordu. 1785’te üç tane Piyanolu Dörtlü besteledi; bunlar ancak ölümünden sonra yayımlanabildi. 1787 İlkbaharında, Viyana’ya yaptığı kısa bir gezi sırasında Mozart ile tanıştı ve annesini ölmeden önce görmek için Bonn’a döndü. 1789’da babası alkol batağına büsbütün gömüldüğü için, ailesinin sorumluluğunu Beethoven üstlendi. Babasının maaşının yarısının kendisine bağlanmasını sağladı.

Yaşamı Boyunca Fransız Devrimi'nin Etkisinde Kaldı

1790’da ilk önemli eserlerinden "İmparator II. Joseph’in Ölümü Üzerine" adlı kantatı besteledi. Ama geleceğin Beethoven‘ı kendisini daha çok bazı piyano çeşitlemeleriyle tanıtacaktı. Napolyon’dan bir yaş küçük olan Beethoven, Fransız Devrimi’nin başında 20 yaşındaydı ve bütün yaşamı boyunca bu devriminin etkisi altında kaldı.

VİYANA’DA İLK YILLAR    

Londra gezisinden 1792 Temmuz’unda dönen Haydn, Bonn’dan geçerken, seçici prensin yakın iş arkadaşı ve müzik meraklısı bir sanat koruyucusu olan kont Ferdinand von Waldstein sayesinde, Beethoven ‘ın Haydn’ın öğrencisi olmak üzere, onunla Viyana’da buluşması kararlaştırıldı. Mozart bir yıl önce ölmüştü. (Aralık 1791) Haydn‘dan aldığı dersler 1794’ün Ocak ayına kadar yaklaşık bir sene boyunca sürdü. Dersler tahmin edilemeyecek kadar faydalı oldu. 1795 Ağustos’unda, opus 1 Piyano, Keman ve Viyolonsel için Üçlü’nün ve 1796 Mart’ında (Haydn’a ithaf edilmiş olan) opus 2 üç sonatın yayımlanması, Beethoven’ı resmen Viyanalı bir besteci haline getirdi. Bir Fransız Vilayetinin merkezi haline gelmiş olan Bonn’a dönmek artık söz konusu bile değildi.

Halk arasında, ama özellikle özel salonlarda piyanist olarak elde ettiği çarpıcı başarılar sayesinde parlak sosyete çevrelerine geçiş yaptı.  Böylece bu dönemde bir çok piyano eseri besteledi.

1800’den sonra Beethoven, zamanla dünyayla ilişkisini kesecek olan ilk sağırlık belirtilerini hissetti. 6-10 Ekim 1802’de geçirdiği bir kriz esnasındaki intihar teşebbüsü, meşhur Heiligenstadt Vasiyeti’nde açıklanmış, bu eser ölümünden sonra bestecinin kağıtları arasında bulunmuştur.

KAHRAMANLIK DÖNEMİ  

Haydn‘ın beste yapmaya son verdiği 1804’ten, 1814-181‘e kadar Beethoven tek başına, Viyana’nın sanat yaşamına hükmetti. O döneme kadar benzeri görülmemiş uzunlukta ve en popüler, en çok çalınan pek çok eserini bu dönemde besteledi. Bu yeni devrenin ilk ve en çarpıcı örneği, önce Bonaparte başlığını alan senfonidir. Aslında Beethoven ‘ın bahsettiği “büyük adam”ın Napolyon olduğunu gösteren bir şey de yoktur. Üçüncü Piyano Konçertosu’nun, iyi bir piyanist ve besteci addedilen Prusya Prensi Louis- Ferdinand’a ithaf edildiği düşünülmüştür.

Evlilik aşkını ve özgürlüğü işleyen Fidelio Operası'nın ilk versiyonu, 1805’te II. Leonore adı verilen uvertürle birlikte seslendirilmiştir. Bu sıralarda Beethoven’ın Josephine von Brunswick ile tutkulu bir ilişkisi vardı. Ancak Brunswick sosyal sınıf farkından dolayı Beethoven’i terk etmiştir. İşte bu konser Beethoven açısından bir veda konseri niteliğindedir, zira ciddi bir şekilde Viyana’yı terk edip, Kassel‘de kral Jerome Bonaparte’ın capella yöneticisi olarak çalışmayı düşünmüştü.

SON ZAMANLARI

İşitme Kaybı İlerliyor   

Beethoven için Goethe ile karşılaştığı ve özellikle ünlü Ölümsüz Sevgiliye Mektup’ta kendini gösteren ve ölümünden sonra keşfedilen Heiligenstadt Vasiyeti’nde görülen duygusal ve manevi bunalımların başlangıç tarihi 1812 yazıdır.

Sağırlığı ilerlemeye başlayınca, ünlü "cep defterlerini” kullanmaya başlar. En iyi arkadaşı Anton Schindler, bunların bir kısmını ölümünden sonra tahrif veya yok etmiştir.

TRAJİK ALINYAZILI BİR ADAM     

Beethoven, romantik yüzyılın büyük müzisyeni olmadan önce, alnında damgasını taşıdığı dehanın ete kemiğe bürünüşüdür.

Sağırlığı, münzevi bilge imgesine damgasını vurur . İçine kapanarak, Rousseau’cu ütopyadan, Napolyon’cu yazgının belirsiz macerasına ve “ Neşeye Övgü” de melekler katına çıkarılışına kadar, bütün değişimlerini selamladığı bireyi yüceltir.

Beethoven‘ın, insana inançla ve aydınlanma ruhuyla dolup taşan müziği, Haydn ve Mozart’tan miras kalan klasikçilik çerçevesine girer. Taşkınlığına ve görülmemiş aykırılıklarına rağmen, hem geleneksel kurallara, hem de kompozisyonda dengeyi sağlayan ilkelere sadık kalmıştır.

Beethoven, hayatı boyunca, huzurlu bir ailenin özlemini çekmiştir. Aşklarının karşılıksız kalışı ve  mali durumunun kararsızlığı da, bu mücadeleci kişiliğin biçimlenmesine kuşkusuz  katkıda bulunmuştur.

Goethe, ilk karşılaşmalarından sonra onun hakkında  "böylesine yoğunlaşma gücüne sahip, enerjik, iç dünyası derin bir sanatçı daha görmedim” diyecektir. Anında tepki gösteren, öfkeli bir kişi olan, ama şakayı ve cinasları da seven besteci, özgürlüğe düşkünlüğünü her fırsatta belli etmiştir. Emirle çalmaktan nefret etmiş, birinin hizmetine gitmeyi reddetmiş, Fransız Devrimi’ne ve İngiliz demokrasisine duyduğu sempatiyi açıkça ifade etmişti.

Beethoven hayatı boyunca, aşırı duyarlılığını “sanatçılar ateştendir, ağlamazlar” diyerek denetlemeye çalışmıştır. Zaman zaman haksız yere, insanlardan kaçan biri olduğuna inanılan Beethoven, insanların, kardeşlik duyguları içinde yaşaması idealine bağlanmıştır. 9. Senfoni’sinin son bölümünde yer alan Schiller’in Neşeye Övgü’sü “Bütün insanlar kardeştir” mesajını dünyaya haykıran bir eserdir.

DORUĞA ULAŞAN MÜZİKAL

KLASİKÇİLİK

Beethoven’ın eserleri, kendinden sonraki romantik kuşağı doğrudan etkileyen büyük orkestraların repertuarına her zaman girmiştir. Schubert ‘in do majör Büyük Senfoni’si, Mendhelsshon ‘un İtalyan Senfonisi; Wagner’in do majör Senfoni’si veya Brahms’ın 1. Senfonisi, başta olmak üzere, Beethoven’ın eserlerinden izler taşır.

Beethoven özelikle, devrim öncesi Avrupa’nın bağımlı-maaşlı müzisyenin karşıtı olan bağımsız sanatçının ilk örneği ve simgesi olmuştur.

Özgürlüğüne olan düşkünlüğü ve kara yazgısına karşı verdiği mücadele onu, sonradan Wagner’in de yaptığı gibi, ses sanatını düşüncenin hizmetine sokan bestecilerin modeli kılmıştır.

Ve O Şahaseri Besteledi

Ay Işığı Sonatı  diye tanımlanan, 14 no’lu do diyez minör; fanteziye yakın piyano sonatı, Beethoven’ın o sırada tutulduğu Giuliette Guicciardi’ye adadığı, 1801 tarihli bu üç  bölümlü sonata, “Ay Işığı“ adını şair Ludwig Rellstab vermiştir. Besteci, sonat, melodinin zaman zaman kulak tırmalayan disonanslarla desteklenerek, serbestçe geliştiği ilk bölümdeki doğaçlama özelliği nedeniyle “fanteziye yakın” diye nitelemiştir.

Bu eserle, bestecinin ilk dönemdeki klasikçi yerini, acı çeken, tutkulu, romantik besteci imgesi alır.

BAŞLICA ESERLERİ

Orkestra Eserleri     

1803 3. Senfoni (“Eroica”)

1804 5. Senfoni

1806 Keman Konçertosu

1808 6. Senfoni(“pastoral”)

1809 5. Piyano Konçertosu

1812 7. Senfoni

1823 9. Senfoni Oda ve Piyano Müziği

1798 8. Piyano Sanatı (“Patetik”)

1801 14. Piyano Sonatı ( “Ay Işığı”) 5. Keman ve Piyano Sonatı (“İlkbahar”)

1803 9. Piyano ve Keman Sonatı (“Kreutzer Sonatı (Waldstein, “Şafak” adıyla anılır)

1806 23. Piyano Sonatı (“Appassionata”)

1810 Piyano için Für Elise.

1811 Arşidük Üçlüsü

1818 29. Piyano Sonatı (“Hammerk-Lavier”)

1823 Piyano için Diabelli’nin Bir Valsi Üzerine 33 Çeşitleme

1826 14. 16. Yaylı Çalgılar Dörtlüsü Vokal Müzik

1805 Fidelio

1823 Missa Solemnis