Çağımızın Hastalığı: Sostalji

İnsanın geçmişini üzüntü ve hüzünle anması durumu olan nostalji yerini artık sostaljiye bırakıyor.

Günümüzün son dönem duygu durumlarından biri olan sostalji, kişinin yaşadığı ve sevdiği mekanın tehdit altında olduğu ya da değiştiği durumlarda ortaya çıkıyor. Doğanın hiçe sayılıp betonlaşmanın son derece hızlı bir şekilde yayıldığı İstanbul’da önümüzdeki dönemde sostalji vakalarının artacağını söylenebilir. Doğanın, insanın bedensel ve ruhsal sağlığı açısından ne kadar önemli olduğunu kanıtlayan onlarca bilimsel çalışma var. Bu araştırmalara göre, pencereleri yeşilliğe bakan hastane odalarında kalan hastalar diğer hastalara göre daha az ağrı kesici ilaçlar alıyor, daha çabuk taburcu oluyor ve hastane çalışanlarını daha olumlu değerlendiriyor.

Doğa ve şişmanlık

Doğayla iç içe olmak, şişmanlık açısından da koruyucu bir özellik teşkil ediyor. American Journal of Preventive Medicine’de 2008’de yayınlanan bir araştırma sonucuna göre, doğayla iç içe yaşayan çocukların beden kütle endeksleri diğerlerine oranla daha düşük çıkıyor. Japonya’da 260 kişiyle ve 24 değişik şehirde yapılan bir araştırmaya göreyse, doğaya yakın mekanlarda oturan insanların kanındaki stres hormonu cortisol’un yoğunluğu diğerlerine göre yüzde 13.4 daha az çıkıyor. Cortisol hormonunun şişmanlamakta oynadığı rol göz önünde bulundurulduğunda, doğadan uzak yaşamanın da bir şişmanlama faktörü olduğu görülmekte.

Yine Japonya’da yapılan başka bir araştırmaya göre, doğada yapılan antreman ya da koşular doğal öldürücü hücrelerimizin aktivitelerini yükselterek bağışıklık sistemimizi güçlendiriyor ve bu da bizi strese karşı daha dayanıklı yapıyor. Doğada koşan insanlarla, spor merkezlerinde koşan insanları birbirleriyle karşılaştıran İsveçli bilim adamlarıysa, her iki gruptaki insanların aynı miktarda kalori yakmış olmalarına rağmen yapılan sporun şifa veren özelliklerinin doğadaki insanlarda daha belirgin olduğunun altını çiziyor. Zira bu gruptakiler, diğerlerine kıyasla spordan sonra daha az depresif ve daha az öfkeli oluyorlar.

Sostaljik misiniz?

Anlaşılan doğanın bu sağaltıcı etkisinden dolayı insanlar doğal alanların yok edilmesine sostalji ruh haliyle tepki veriyorlar. Avusturalya Muldoch Universitesi’nde Profesör Glenn Albrecht tarafından türetilen bu kelime Ltince solacium (teselli) ve Yunanca algia (acı) kelimelerinin birleşiminden oluşuyor. Yani teselli edenin yok oluşuna duyulan acı. Bu, doğal alanları işgal edilip yok edilenlerde görülen bir durum. Doğanın yok edilip yerine beton alışveriş merkezleri, asfalt yollar ve otoparkların açıldığı bir durumda insanların duyduğu bedensel ve ruhsal acıyı temsil ediyor. Bir nevi çağımızın ‘Heidi Sendromu’.

Bilim adamları bir grup insanı doğada bir grubu da bir alışveriş merkezinde yürüyüşe çıkarıyor. Aynı mesafeyi katetmiş olmalarına rağmen doğada yürüyüşe çıkanların %90’ında olumlu duygusal değişimler gözlemlenirken, alışveriş merkezindekilerin %22’inin depresyonlarında yükselme gözlemleniyor. Hafta sonlarını alışveriş merkezlerinde geçirenlerin dikkatine!