Gizli hastalık 'Akalazya'ya dikkat!

AKALAZYA HASTALIĞI NEDİR?

3 yaşında da, 5 yaşında da, 90 yaşında da gözlenebilir. Peki bu Akalazya hastalığı nedir? Hastalıktan korunma yolları neler? 

Akalazya hastalığı yemek borusundaki hareket bozukluğu olarak tanımlanmaktadır. Akalazyanın kelime anlamı gevşeme güçlüğüdür. Yutma ile meydana gelen kasılma dalgası lokmayı yemek borusundan mideye doğru iletir. Bu sırada yutmayla birlikte alt sfinkterde (büzgen kas) gevşeme meydana gelir ve lokmanın mideye geçişi sağlanır.

Alt sfinkter olarak adlandırılan bölge dinlenme halinde devamlı olarak kasılı durumdadır. Alt sfinkerın dinlenme halinde dahi devamlı olarak gevşemesi reflüye neden olurken; yutma sırasında gevşememesi ise akalazyaya neden olmaktadır. Hastalığın tedavi edilmemesi durumunda yemek borusu kanseri riskinde artış görülür. 

Akalazya hastalığı ilk olarak 1674 yılında Sir Thomas Willis tarafından yayınlanmıştır. Hastanın tedavisinde balina kemiği kullanılarak dilatasyon uygulanmıştır. Bu teknik ile alt sfinkerda meydana gelen daralma başarılı bir şekilde genişletilmiş ve tedaviden olumlu sonuç alınmıştır.

Erkek ve kadınlarda aynı sıklıkta görülen akalazya hastalığı genellikle 25-40 yaş aralığında görülür. Yapılan araştırmalarda her yıl 100.000 akalazya tanısı konulduğu, ancak çok sık rastlanılan bir hastalık olmamakla birlikte belirtilerin yavaş ilerlemesi sonucunda tanı koymakta çoğunlukla geç kalındığı belirtilmektedir.

AKALAZYA HASTALIĞI NEDEN OLUR?

Yemek borusu ile midenin buluştuğu kısımda bulunana kapakçığın yutma sırasında gevşeyememesine bağlı olarak meydana gelen hastalık akalazya olarak adlandırılmıştır. Alt sfinkerın yutma esnasında gevşememesi durumunda yiyeceklerin yemek borusundan mideye geçişi aksar ve belli bir süre sonra tamamen durur. Ancak motor fonksiyon bozukluğu olarak nitelendirilen bu rahatsızlığın tedavisi gül güldürücü niteliktedir.

Yiyeceklerin yemek borusundan geçerek mideye ulaşması sağlıklı kişilerde saniyeler sürerken akalazya hastalarında bu işlem birkaç saat sonunda gerçekleşir. Akalazya hastalığının ilerlemesi durumunda yemek borusunda ciddi genişlemeler meydana gelir ve belli bir süre sonra yemek borusu içerisinde yaklaşık 1 kilo yemeği barındırabilecek boyutlara ulaşabilir.

Akalazya hastalığının oluşumunda başlıca etken yemek borusu bozukluğudur. Yemek borusu bozukluğunun yanı sıra yemek borusunun santral tutulumunun da akalazya oluşumunda etkili olduğu düşünülmektedir. Sinsi ilerleyen akalazya hastalığında tüketilen yemeklerin mideye geçişindeki aksaklık nedeniyle zamanla yemek borusunda ülserleşme meydana gelebilir. Buna bağlı olarak şiddetli göğüs ağrısı, göğüs kemiği arkasında yırtılma ve en önemlisi hastalığın ölümle sonuçlanması söz konusu olabilir.

Alt özofagus sfinkeri düzeyindeki düz kasların sinir yapısındaki bozukluk, alazyanın temel nedenlerinden bir diğeridir. Akalazya hastalığının meydana gelmesi ve ilerlemesi durumunda tutulan sinir sayısında ve çeşidinde artış gözlemlenir. Aynı zamanda herhangi bir nedene bağlı olamadan yemek borusundaki kapakçık sistemini besleyen sinir ağındaki hücrelerin ölmesi sonucunda akalazya hastalığı meydana gelebilir.

Akalazya hastalığının oluşumunda altta yatan hastalıkların herhangi bir etkiye sahip olduklarını söyleyemeyiz. Yapılan araştırmalarda akalazya vakalarının %1'inden azında kalıtsal nedenlere rastlanılmıştır. Bunun yanı sıra virüslere bağlı enfeksiyonlar, diyabet, skleroderma, mide borusu kanseri ve Chagas hastalığının akalazya oluşumunda etkili olabileceği düşünülmektedir.

AKALAZYA HASTALIĞININ BELİRTİLERİ

Akalazya hastalığı oldukça sinsi ilerleyen bir hastalıktır. Belirtilerin yavaş ilerlemesinin yanı sıra çok sık rastlanmayan bir hastalık olması nedeniyle çoğunlukla tanı koymakta geç kalınmaktadır. Akalazya hastalığının başlıca belirtisi yutma güçlüğüdür. Hastaların yaklaşık %90'ında yutma güçlüğüne rastlanılırken bu durum hastalığın ilerlemesiyle birlikte kronikleşebilir.

Yutma zorluğunun yanı sıra hastaların büyük çoğunluğunda tüketilen besinlerin ağza geri gelmesi söz konusudur. Akalazya hastalarında sık görülen belirtilerden bir diğeri ise kilo kaybıdır. İştahsızlık nedeniyle hastada ciddi oranda bir kilo kaybı söz konusu olur. Bu durum hastaların %60'ında görülür.

Hastaların büyük çoğunluğunda göğsün orta ve arka kısmında ağrıya rastlanılır. Bu ağrı genellikle kalp ağrısına benzetilse de yemek borusunda kalan yemek artıkları nedeniyle meydana gelir. Yemek borusunda kalan yemek artıklarının gece uyurken ağza gelmesi sonucunda hastada boğulur şekilde bir öksürük gözlemlenir. Yemek borusunda kalan sindirilmemiş yiyeceklerin soluk borusuna veya ciğere kaçması durumunda enfeksiyon gelişebilir.

Akalazyanın Başlıca Belirtileri

Mide bulantısı ve kusma

Göğüste yanma hissi

Göğüs ağrısı

Kilo kaybı

Boğazda dolgunluk hissi

Geğirme güçlüğü

Yutma güçlüğü

Öksürük

Ağza yemek artığı ve acı su gelmesi

AKALAZYA TEŞHİSİ

Akalazya vakalarında hastaların büyük çoğunluğu yutma güçlüğü şikayetiyle doktora başvurmaktadır. Akalazya hastalığının belirtilerini taşıyan ve akalazya hastalığını işaret eden şikayetlerle doktora başvuran hastaya çeşitli tetkikler uygulanır ve en doğru teşhisin konulması sağlanır.

Akalazya Teşhisinde Uygulanan Tetkikler

Göğüs ve akciğer filmi

Baryumlu grafi

Yemek borusu ve alt kısmındaki basınç ölçümü

Üst endeskopi

Bilgisayarlı tomografi (BT)

Fizik muayene

AKALAZYA HASTALIĞININ TEDAVİSİ

Akalazya hastalığının tedavisinin uygulanma şeklinde ayırıcı unsur hastalığın derecesi ve şiddetidir. Hafif seyreden akalazya vakalarında öncelikle medikal tedavi uygulanmaktadır. Uygulanan ilaç tedavisi ile yemek borusunun alt kısmında yer alan kasların kasılmalarının kontrol altına alınmasıyla birlikte gevşemeleri sağlanır. Tedavinin olumlu sonuçlanması için ilaçların reçeteye uygun olarak aç alınması gerekmektedir. Akalazya tedavisinde uygulanan bir diğer yöntem ise endeskopi sırasında yemek borusunun alt kısmına ilaç verilmesidir.

Akalazya tedavisinde uygulanan tedavilerin birçoğu endeskopi yardımıyla yapılmaktadır. Endeskopi yardımıyla uygulanan tedavilerden bir diğeri ise yemek borusunun alt kısmının genişletilmesidir. Bu işlem; ince bir boru yardımıyla yemek borusunun alt kısmına balon ulaştırılması ve balonun burada şişirilmesi ile gerçekleştirilir. Balonun şişmesi ile birlikte yemek borusunun alt kısmının da genişlemesi sağlanır.

Akalazya tedavisinde başvurulan son yöntem cerrahi müdahaledir. Hastanın sağlık durumu ve hastalığın derecesine bağlı olarak cerrahi müdahale doktor tarafından uygun görülebilir. Bu tip durumlarda cerrahi müdahale ile yemek borusunun alt kısmı kesilerek genişletilir.  

UYARI !

Haberimizde yer alan yazılı ve görsel içerikler farklı kaynaklardan derlenerek oluşturulmuş, öneri ve bilgilendirme yazısıdır. Kesin teşhis ve tedavi niteliği taşımamaktadır. Herhangi bir sağlık sorunu karşısında mutlaka doktorunuza başvurunuz.